Leer hoe je adem de levensstroom activeert
Door Jacqueline
In de yogafilosofie speelt het begrip prana een centrale rol. Door yin yoga is daar de vergelijkbare term chi aan toegevoegd. Prana en chi staan voor levensenergie. Het is de energie die alles in het universum levend houdt en met elkaar verbindt. Het geeft ons kracht en vitaliteit om te leven, te ervaren en te voelen. Prana zit niet alleen in ons menselijk lichaam, maar vloeit door alles en iedereen om ons heen, dieren, de natuur, de lucht. En laat dat laatste nu een element zijn waar we iets mee kunnen: ademen!
Prana via de adem
Prana laten we onder andere door ons heen stromen via onze ademhaling. Elke keer dat je inademt, adem je niet alleen zuurstof in, maar ook deze subtiele levensenergie. Prana kun je zien als datgene wat zuurstof leven geeft. Het geeft ons letterlijk de energie om onze dagelijkse en verdiepende bezigheden te kunnen doen. De prana in het individuele lichaam is onderdeel van het universele geheel en wordt door ademhalingsoefeningen geharmoniseerd. Daarom bestaan er binnen yoga ademhalingstechnieken die gericht zijn op het beïnvloeden van prana. Deze worden pranayama genoemd, wat betekent: beheersing van de levensenergie (prana = levenskracht, ayama = reguleren, verruimen). “The techniques of pranayama provide the method whereby the life force can be activated and regulated in order to go beyond one’s normal boundaries or limitations and attain a higher state of vibratory energy” (Asana Pranayama Mudra Bandha – Swami Satyananda Saraswati).
Het effect van pranayama
De verschillende ademtechnieken hebben allemaal hun eigen werking, en worden vaak afgestemd op het moment van de dag, het seizoen, of je energiebehoefte. Bij sommige pranayama’s verleng je de uitademhaling, of adem je door één neusgat, en bij andere oefeningen ligt de nadruk op het vasthouden van de adem. Dit heeft allemaal effect op het vitale energetische lichaam, ofwel pranamaya kosha. Dit kun je zien als het centrale energielichaam van de mens vanuit yogi perspectief: de brug tussen het spirituele en lichamelijke, het onbewuste en bewuste. De ademhaling is een onbewust (je ademt altijd door zonder dat je er over nadenkt) én bewust proces (je kunt je manier van ademen aanpassen). Dit maakt de ademhaling een toegankelijke manier om direct invloed uit te oefenen op hoe je je voelt en andere meer onbewuste processen.
Zo kunnen sommige oefeningen je activeren en extra energie geven (zoals kapalabathi of bhastrika). Andere pranayama’s brengen je energie weer in balans (denk aan nadi shodhana of kalmeren juist je zenuwstelsel (zoals brahmari). Ook kunnen bewuste ademhalingsoefeningen je stemming en concentratie beïnvloeden. Omdat prana ook om ons heen leeft, kan bewust ademen ons helpen meer verbonden te voelen met onszelf en de wereld om ons heen. En dat zorgt weer voor bijvoorbeeld minder vergelijken met anderen, minder botsingen en een tevredener leven.
Blokkades en heling
In de Indiase traditie wordt genoemd dat prana stroomt door nadi’s. Dit zijn energiekanalen die door je hele lichaam lopen en verantwoordelijk zijn voor alle cellulaire activiteit. Wanneer de prana vrij kan stromen, voel je je energiek, helder en in balans. Maar wanneer die stroom blokkeert – door stress, spanning, ongezonde gewoontes of onverwerkte emoties – kun je je stijf, moe, onrustig of emotioneel uit balans voelen. Veel pranayama oefeningen kunnen blokkades in de subtiele energiestroom verzachten, waardoor je je vitaler en lichter voelt, of zelfs sommige kwaaltjes kunt genezen. Zie het als spierknopen die je met elke luchtstroom van je in- en uitademhaling masseert en zachter maakt.
Je hebt de yogadocent vast wel eens in de les horen zeggen: “stel je voor dat je naar je onderbuik ademt”, of “laat de ademhaling helemaal tot je bekken reiken”. Dit gebeurt natuurlijk niet letterlijk, maar als je redeneert vanuit prana, verdiep je hierdoor je ademhaling en stuur je dus extra levenskracht naar dat fysieke of energetische gebied. Daarmee vorm je een drie-eenheid van aandacht, energie van de adem en het lichaam zelf. Hierdoor maak je het effect van de yoga-oefening krachtiger, waardoor dat gebied versterkt of juist verzacht wordt, en kan helen.
Ademen doet leven
De kwaliteit van je adem is direct verbonden met de kwaliteit van je leven. Nu snap je ook waarom de adem zo’n belangrijke rol speelt bij yoga. Door pranayama te oefenen, leer je niet alleen om je adem te verfijnen en te verdiepen, maar ook om subtieler te voelen wat er in je lichaam en geest gebeurt. Je wordt gevoeliger voor je eigen energie en leert hoe je die in balans kunt brengen. Je adem wordt dan niet alleen iets wat je in leven houdt, maar iets dat je werkelijk energiek doet leven!
Wil je meer weten over hoe je ademhaling precies werkt in je lichaam? Lees dan ook onze blog over de fysiologie van de adem. Nieuwsgierig gemaakt naar pranayama oefeningen? Lees dan deze blog met praktische adem-oefeningen. De werking van energie in nadi’s en chakra’s lees je in onze eerdere chakrablog.
