In de leer van yoga is één tekst heel belangrijk als bron voor de filosofie en achtergrond van yoga: de Yoga Sutra’s (YS) van Patanjali. Patanjali wordt tegenwoordig voorgesteld als een halfgod of heilige. De YS zijn één van de eerste (zo’n 2000 jaar oud) teksten waarin yoga op een systematische manier wordt beschreven. Het bestaat uit 196 verzen (sutra’s) in vier hoofdstukken (pada’s) en gaat vooral in op de filosofische achtergrond van yoga, het pad van yoga en hoe je via yoga verlichting kunt bereiken. De YS alleen zijn zeer beknopt, daarom wordt er vrijwel altijd een uitleg (basha) gegeven door een leraar over de betekenis. De eerste uitleg zou ook van Patanjali zelf zijn geweest.
De vier pada’s in de Yoga Sutra’s
Samadhi Pada – beschrijving van yoga en de staat van samadhi
Sadhana Pada – het pad van de yogi
Vibhuti Pada – de bijzondere krachten die de yogi kan ontwikkelen
Kaivalya Pada – beschrijving van het uiteindelijke doel van yoga
In Sadhana Pada worden acht stappen van yoga beschreven: een trainingssysteem voor lichaam en geest, met als doel verlichting te bereiken. Deze acht stappen zijn:
- Yama: universele levenswaarden en onthoudingen
- Niyama: persoonlijke waarden en disciplines
- Asana: de fysieke houdingen, zorgen voor concentratie en een gezond lichaam
- Pranayama: ademhalingsoefeningen
- Pratyahara: de 5 zintuigen stillen en daarmee je geest openen
- Dharana: je kunnen concentreren op 1 ding, voorbereiding voor meditatie
- Dhyana: meditatie
- Samadhi: volledig samengaan met het collectieve bewustzijn
Zoals je ziet zijn de asana’s maar een deel van de gehele yoga filosofie. Oorspronkelijk zijn ze bedoeld om je lichaam te ontwikkelen, zodat je lange tijd comfortabel stil kunt blijven zitten. Dit is nodig voor een beter concentratie- en uithoudingsvermogen bij het mediteren. Maar daarnaast is yoga is ook: goed leven en controle hebben over jezelf. Om deze reden zijn veel yogi’s vegetarisch en roken en drinken ze niet.
Later zijn de asana’s een belangrijkere rol gaan spelen. Hatha yogi’s ondervonden dat ze, door de controle die ze over hun lichaam kregen, ook hun geest beter konden beheersen. In Hatha Yoga worden de asana’s beoefend om energiekanalen in je lichaam je openen. Ze zorgen voor een stabiele basis voor het verkennen van je lichaam, ademhaling en geest. Veel mensen in het Westen beoefenen yoga voornamelijk omdat ze fit door worden. Als je last hebt van slappe, weinig elastische spieren en stijve gewrichten kan yoga er voor zorgen dat je je makkelijker kunt bewegen en je weer prettig voelt in je lijf. Asana’s kunnen dus een middel zijn om een doel te bereiken (bijv. meditatie) of een doel op zich (bijv. soepeler worden).
De levenwijze is universeel voor alle vormen van yoga, maar toch zijn er veel verschillende stromingen in yoga. Deze focussen op verschillende aspecten van yoga. Bijvoorbeeld in onze Hatha yoga lessen ligt de nadruk op de juiste uitvoering van de asana’s en pranayama en het vinden van een goede balans tussen lichaam en geest. Bij sommige vormen van yoga is het fysieke aspect nog belangrijker en bij andere juist weer de meditatietechnieken. Soms komen er zelfs helemaal geen lichaamshoudingen aan te pas. In Karma Yoga is het bijvoorbeeld belangrijk om iets voor een ander te doen zonder dat je daar zelf voordeel bij hebt.
